Tajniki elektroniki

Poznaj przodków swojej lodówki

Fot. Smeg
Fot. Smeg, lodówka z serii 50's style

Lodówkę zna każdy, bo lodówka stoi w każdej kuchni. Z lodówki każdy codziennie korzysta – wyjmując mleko do kawy, wkładając piwo do schłodzenia, rozpakowując zakupy. Lodówka stała się synonimem domowej spiżarni, ale od dawna nie stanowi o statusie materialnym użytkownika.

Ale kiedyś było inaczej, jeszcze przed wojną za cenę lodówki można było kupić dom na wsi. W wersji XIX wiecznej trzeba było już być posiadaczem ziemskim, żeby pozwolić sobie na wybudowanie wielkiej lodówki, tzw. lodowni, czyli rodzaju naturalnej chłodni –odpowiednio izolowanej ziemianki, zasilanej w lód naturalnego pochodzenia, który dbał o niską temperaturę całego pomieszczenia, a który każdej zimy trzeba było dostarczać na nowo.

Ten rodzaj chłodzenia znali już starożytni (w praktyce korzystali z tego tylko władcy i arystokracja) – w Mezopotamii (przykłady specjalnych budowli można znaleźć np. w Iranie), w Chinach (co potwierdziły ostatnio wykopaliska archeologiczne, a wcześniej sugerowały pisma Konfucjusza), potem tradycje i wiedzę na ten temat przejęli Hindusi, Egipcjanie, Arabowie, w końcu również Europejczycy – najpierw Grecy i Rzymianie, później cała reszta starego kontynentu, aby najpierw odkryć elektryczność, a w końcu również chłodnictwo.

Głównym przyczynkiem do wynalezienia lodówki w drugiej połowie XIX wieku były poszukiwania sposobu dla przemysłowego chłodzenia piwa. Browarnikom zatem – Johnowi Harrisonowi w Australii , Jakobowi Perkinsowi w Stanach Zjednoczonych , Carlowi von Linde w Europie – zawdzięczamy, że lodówka w ogóle się pojawiła, jednak ze względu na jej wysoką cenę, najpierw głównie w przemyśle (browarach, ubojniach, itp.) po wojnie zaś również w gospodarstwach domowych.

Domelre (DOMestic ELectric REfrigerator ) firmy General Electric była pierwszą elektryczną lodówką, która pojawiła się w 1913 roku w Chicago; była jednak tak droga, że się nie przyjęła, kosztowała równowartość dwóch samochodów, wtedy ok. 1000 $.

W tym samym roku w niemieckiej Norymberdze firma AEG również wyprodukowała  elektryczną lodówkę, pierwszą w Europie. Przyjmuje się jednak, że firmą, która wprowadziła lodówki pod strzechy, był szwedzki Elektrolux.

W Polsce pierwszą lodówkę wyprodukowano we Wrocławiu w 1956 roku i była to Mewa. Ja pamiętam starą lodówkę z Polaru, a Wy?

Fot. Kolejno: Yakhchal of Yazd w Iranie, pierwsza lodówka elektryczna Domerle, XIX wieczna lodownia, pierwsza polska lodówka Mewa
Fot. Kolejno: Yakhchal of Yazd w Iranie, pierwsza lodówka elektryczna Domerle, XIX wieczna lodownia, pierwsza polska lodówka Mewa

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *